İş sağlığı ve gözetimi
İş sağlığı konusunun ana konusu, çalışanın sağlığıdır. Çalışma koşullarının olumsuzluğu nedeniyle sağlıkları da olumsuz etkilenebilen, sağlıklarını hatta yaşamlarını kaybeden çalışanın sağlığı, elbette iş sağlığının merkezinde yer alan ana konusu olmalıdır. Üründe dâhil tüm sürecin sağlığı, çalışma ortamının sağlığı ve işyerinin çevreye etkileri de aslında birbirini tamamlayan, iç içe geçmiş iş sağlığı bütününün diğer konularıdır.
İş sağlığı Dünya Sağlık Örgütünün tanımına göre: “her türlü işte çalışanların fiziksel, ruhsal ve sosyal yönden tam iyilik durumlarının korunması ve geliştirilmesi, çalışma şartlarından ötürü çalışanların sağlıklarının yitirilmesinin önlenmesi, çalışma sırasında sağlıklarını olumsuz yönde etkileyecek faktörlerden korunmaları, onların fizyolojik ve psikolojik yapılarına uygun bir işe yerleştirilmesi ve bunun sürdürülmesini, özetle işin çalışana, çalışanın da işe uygunluğunun sağlanması”dır.
İş sağlığı gözetimi, çalışma ortamının gözetimi ile çalışanın sağlık gözetimi anlamına gelmektedir. Çalışanların sağlığının korunması ve geliştirilmesi amacıyla mesleki etkilenmeleri önlemeye yönelik yapılan tıbbi muayene ve tetkikleri ile bağışıklamayı, tüm çalışmaların kayıt altına alınmasını, değerlendirilmesini ve bildirimini de içeren sağlığı koruyucu tüm çalışmalar, ilkyardım, acil tedavi, rehabilitasyon ve sağlığı geliştirme bu kavramın içindedir. Bir çalışanın iş ortamının gözetimi, işe giriş, periyodik muayenelerinin yapılması, çalışanların ortamdaki riskler ve bunlara yönelik sağlık gözetimi konusunda bilgilendirilmesi, bağışıklama çalışmaları, genel hijyen koşularının izlenmesi, yıllık çalışma planının hazırlanması, bir önceki yılın yıllık değerlendirme raporunun hazırlanması, sağlık kayıtlarının kişilik hakları çerçevesinde kilit altına alınması, iş kazası ya da meslek hastalığı veya şüphesi durumunda olayın/olgunun analizi, iş gözetimi kapsamına girmektedir.
Her işverenin istihdam ettiği çalışanların sağlık ve güvenliği için sorumluluğu saklı kalmak kaydıyla ve çalışanların iş sağlığı ve güvenliği konusunda katılımı gerekmektedir. İşyerlerinde sağlığa zararlı risklerin tanımlanması ve değerlendirilmesi; ağlık üniteleri, kantinler, yatakhaneler ve işveren tarafından bu tür hizmetlerin sunulduğu yerler dâhil olmak üzere, çalışanın sağlığını etkileyebilecek çalışma ortamında ve iş uygulamalarındaki faktörlerin gözetimi; işyerlerinin tasarımı, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı ve seçimi ve çalışma sırasında kullanılan maddeler de iş gözetimi alanının görev ve kapsamı arasında yer almaktadır.