Sağlık Bilgi Sistemleri
PACS /RIS /DICOM nedir?
PACS (Picture Archiving and Communication System-Resim Arşivleme ve İletişim Sistemi); tıbbi görüntülerin ve raporların dijital olarak depolanması, iletilmesi, sağlık kurumunda ilgili birimler tarafından kullanılmasına ve yönetilmesine yönelik “tıbbi bilişim” teknolojisidir. Temel olarak görüntülerin çağrılması ve saklanması işlevini yerine getirmektedir
Ülkemizde de çok yaygınlaşan ve hemen tüm hastanelerimizde kullanılan PACS sistemi sonrasında hastalar ellerinde rontgen filmi ve rapor gezdirmek zorunda kalmıyorlar. Radyologlar ve klinisyen hekimler bu görüntülere her yerden ve her cihazdan ulaşarak, görüntüleri değerlendirebiliyor, rapor yazabiliyorlar. Sağlık Bakanlığı “Teleradyoloji Projesi” sayesinde; tüm Türkiye’deki sağlık kurumlarındaki görüntü ve raporlara E-Nabız üzerinden erişilebilmektedir.
PACS Sistemi Nasıl Çalışır?
Röntgen, bilgisayarlı tomografi (CT;) , MR , ultrason vb. tıbbi görüntüleme cihazları tarafından üretilen dijital görüntüler, PACS Sunucu yazılımı aracılığı ile arşivlenir ve depolanır. Sonrasında iş istasyonlarında, klinisyen bilgisayarlarında ve mobil cihazlar ile hastane içinden ve dünyanın her yerinden erişilmesi sağlanır. HBYS entegrasyonları ile ilgili hastanın poliklinik, klinik ekranlarından hastanın görüntülerine ve raporlarına ulaşılabilmektedir.
Radyoloji Bilgi Sistemi (RIS)
PACS Sisteminde radyoloji hastalarının kayıtları “Radyoloji Bilgi Bistemi”nde (RIS) tutulur. Bu sayede oluşturulan “İş Listeleri” (Worklist) sayesinde cihaz ekranlarına bilgiler otomatik olarak düşer, böylece yazım hataları vs. önlenir ve iş akışı hızlanır. Ayrıca RIS içerisinde cihaz tanımları, kullanıcı tanımları, sistem logları ve bir takım istatistiki bilgiler de tutulur. Radyoloji Bilgi Sistemi(RIS), HBYS ve PACS ile entegre çalışarak veri alışverişini sağlar.
Tıpta Dijital Görüntüleme ve İletişim, DICOM
Tıbbi görüntülerin ile verilerin yönetimi ve iletimi için standart bir protokol olan DICOM (Digital Imaging and Communications in Medicine-Tıpta Dijital Görüntüleme ve İletişim) kullanılmaktadır. DICOM, orijinal olarak 1990’lı yıllarda Amerika’da; National Electrical Manufacturers Association- Elektrikli ve Medikal Görüntüleme Ekipmanları Üreticileri Birliği (NEMA) ve Amerikan Radyoloji Koleji (ACR) tarafından geliştirilmiştir. DICOM Standardı toplamda 17 adet alt konu başlığından ve binlerce sayfa dökümandan oluşan geniş içerikli bir standartdır.
Hastaların teşhisi ve tedavisi, hasta sonuçlarının takibi, ICD-10 kodlama standardı, faturalama ve röntgen, CT, MRI gibi radyolojik hasta görüntülerini iletmek için teleradyoloji süreçlerinde kullanılır.
PACS Sisteminde görüntü aktarımı, radyoloji raporlarını belirli bir görüntü çalışmasına bağlayan bir Erişim Numarası (Accesion Number) kullanarak senkronize etmek için; tetkik öncesinde, görüntülemeden önce bir inceleme numarası oluşturulur. Erişim numarası genellikle HIS/RIS sistemi tarafından oluşturulur ve benzersiz olmalıdır.
İş Listesi;, manuel veri girişi hatalarını azaltmak ve hasta bilgilerinin PACS/RIS görüntüleme konsoluna otomatik düşmesi için kullanılan bir işlemdir.
DICOM Protokolü Hakkında Temel Bilgiler
- DICOM dosyaları tipik olarak bir .dcm uzantısına sahiptir DICOM en basit tanımıyla; Medikal görüntüler için geliştirilmiş standart dosya formatıdır. Ancak bilinen dosya formatları ile bire bir benzerlik taşımaz. Örneğin JPEG resim formatı; JPEG dosyasında sadece resim bilgisi ve birkaç tanımlayıcı bilgi bulunmaktadır. Ancak DICOM dosyaları bu kadar yalın değildir. DICOM dosyaları içerisinde ham görüntü ile birlikte bazı tanımlayıcı (META) bilgilerde vardır. Bu bilgiler dosyayı oluşturan uygulama, ilgili sürümler, karakter seti gibi temel biçim tanımlayıcılarıdır. Ayrıca istenildiği takdirde DICOM dosyaları, hasta bilgileri ve ilgili görüntü ile alakalı detay bilgiler (yazılar) içerebilir.
- DICOM Dosyasının veri yapısı incelendiğinde iki kısımdan oluştuğu söylenebilir. İlk kısım metinsel verilerin kaydedildiği kısım olup burada sadece dosya, hasta, doktor, enstitü, tarihler gibi metinsel verilerin kaydı tutulmaktadır. Metinsel alan içerisinde bu dosyanın DICOM dosyası olduğunu belirten bir ön ek bulunmaktadır. Ayrıca dosya içerisindeki Medikal Görüntünün formatı, kayıt türü gibi görüntü hakkında da bilgi belirten alanlarda bulunmaktadır. Dosya içerisinde yapılan kayıtların şeklini belirten verilerde bulunmaktadır. Dosyanın okunabilmesi için burada bulunan verilerden faydalanılır. İkinci kısım da Binary (ikili) bilginin bulunduğu “Pixel Data” alanı. Bu alanda ise DICOM dosyası içerisinde saklanılmak istenen Medikal olarak tanımlanabilir. Görüntüyü bulmak mümkündür. Binary alana kaydedilecek bilginin sabit bir formatı yoktur. Daha öncede belirtildiği gibi bu alana herhangi bir formatta Binary veri kaydedilebilmektedir. Bu özelliği, yaygın olarak kullanılmasının yolunu açmıştır.
Datamed Genel Müdürü Ömer Kayahan Yalçın’a yazıya verdiği destekleri için teşekkür ederiz.
Sağlık Bakanlığı tarafından daha önce hizmete alınan ve yaklaşık 8 milyon kullanıcıya erişen e Nabız: Kişisel Sağlık Sistemi uygulamasına artık e-Devlet kapısı üzerinden de giriş yapılabilecek. Yurttaşlar, e Nabız giriş ekranının e Devlet hizmetine taşınmasının ardından yoğun bir şekilde araştırmalarını yapıyor. Kişisel sağlığa yönelik birçok hizmeti barındıran e-Nabız’a, artık e-Devlet şifresi giriş sağlanabiliyor. İşte E nabız hakkında bilinmesi gerekenler…
e Devlet üzerindeki yeniliklere bir yenisi daha eklendi ve e Nabız sistemi artık e Devlet üzerinden kullanılabilir hale getirildi. Sağlık Bakanlığı’nın bir hizmeti olan e-Nabız, artık e-Devlet üzerinden görüntülenebiliyor. e Nabız ile beraber sağlık geçmişi görüntülenebiliyor, alınan ilaçlar, röntgen vb. bütün sağlık hizmetlerine erişim sağlanıyor. İşte e Nabız hakkında merak edilenler…
E NABIZ NEDİR?
e-Nabız sağlık kuruluşlarından toplanan sağlık verilerine vatandaşların ve sağlık profesyonellerinin internet ve mobil cihazlar üzerinden erişebilecekleri bir uygulamadır. Muayene, tetkik ve tedavilerinizin nerede yapıldığına bakılmaksızın, tüm sağlık bilgilerinizi yönetebildiğiniz, tıbbi özgeçmişinize tek bir yerden ulaşabildiğiniz bir kişisel sağlık kaydı sistemidir. Bizzat sizin verdiğiniz, süresi ve sınırı belirlenmiş yetki çerçevesinde sağlık kayıtlarınızın hekimlerce değerlendirilebildiği, böylelikle teşhis ve tedavi sürecinin kalitesini ve hızını artıran, sizinle hekiminiz arasında güçlü bir iletişim ağının kurulmasını sağlayan, internet üzerinden güvenli bir şekilde erişebildiğiniz dünyanın en geniş ve en kapsamlı sağlık bilişim alt yapısıdır.
E-NABIZ’A NASIL GİRİŞ YAPILIR?
Sisteme girişte kimlik doğrulama iki şekilde mümkün olmaktadır.
1. E-Devlet kapısı üzerinden E-Devlet şifresi, E-İmza veya Mobil İmzanızı kullanarak T.C. numaranız ile sisteme giriş yapabilirsiniz. E-Devlet girişine tıkladığınızda E-Devlet girişine yönlendirileceksiniz.
E-Devlet şifreniz yoksa Sağlık Bakanlığına kayıtlı Aile Hekiminize cep telefonu numaranızın kaydını yaptırarak, telefonunuza gelecek kısa mesaj ile size iletilen tek kullanımlık erişim kodunu kullanarak sisteme giriş yapabilirsiniz.
Giriş yaptığınızda profil bilgilerinizi oluşturmak için yönlendirildiğiniz ilk ekranda Kullanım Şartları bulunmaktadır. Profilinizi oluşturmaya başlamak için “e-Nabız Sistemi kullanım koşullarını okudum” yazısının yanında bulunan kutucuğu işaretlemeniz gerekmektedir.
E-NABIZ MOBİL UYGULAMASINI NASIL KULLANILIR?
Daha önce e-Nabız kullanıcı hesabı oluşturmamış iseniz öncelikle e- Devlet kapısından (www.turkiye.gov.tr) kullanıcı hesabı oluşturmalısınız. Bu hesabı oluştururken kendinize özel bir e-Nabız şifresi tanımlamalı, e-Nabız Mobil Uygulamasına bu şifreniz ile giriş yapmalısınız.
E NABIZ SAĞLIK GEÇMİŞİM
e-Nabız sisteminde sağlık verileriniz varsa bu sayfa e-Nabız sistemine girdiğinizde gördüğünüz ilk ekrandır. Size ait gerçekleşmiş olan son iki muayeneyi bu ekranda görebilirsiniz.
Yine aynı sayfadan son muayenelerinizi hizmet kalitesi açısından değerlendirilebilir ve muayene ile ilgili yorum yapabilir, hastaneler hakkında yaptığınız yorumları silebilirsiniz. Bu sayfada bulunan Takvim alanında eğer varsa MHRS üzerinden almış olduğunuz hastane randevularınızı ve geçmiş randevu bilgilerinizi görebilirsiniz. Bildirimler bölümünde hesabınızla ilgili yapılan son aktiviteleri, son erişim ve hastane ziyaretleri gibi bilgileri inceleyebilirsiniz.
SAĞLIK PROFİLİM
e-Nabız sisteminde sağlık verileriniz yoksa sisteme ilk girdiğinizde gördüğünüz ekrandır.
Sağlık verileriniz varsa “Sağlık Geçmişim” alanının aşağısında bu bölümü görebilirsiniz.
Daha önceden eklemiş olduğunuz tansiyon, şeker, nabız ve ağırlık bilgilerinizi veya mobil cihazlardan aktarılan verilerinizi sayısal veya grafiksel olarak bu ekranda görebilirsiniz.
E-NABIZ BİLGİLERİ DÜZENLEME
e-Nabız’a giriş yapıp, Anasayfada “Profil Düzenle” butonuna tıklayarak profil bilgilerinizi görüntüleyebilirsiniz. Buradan fotoğraf yükleme/güncelleme, şifre güncelleme işlemlerini yapabilir, yaşadığı ülke, yaşadığı şehir, boy, kan grubu, e-posta ve cep telefonu bilgilerinizi değiştirebilirsiniz. Birden fazla e-posta ve cep telefonu bilgisi ekleyebilirsiniz.
Menüden ulaşabileceğiniz “Paylaşım Seçenekleri” nde “Hiçbir hekim verilerimi görmesin (SMS kodu veya şifrematik ile onay zorunlu)”, “Aile hekimim verilerimi görsün”, “Muayene olduğum hekim verilerimi görsün “, “Muayene olduğum hastanedeki tüm hekimler verilerimi görsün”, “Sağlık Bakanlığındaki tüm hekimler verilerimi görsün” paylaş seçeneklerinden istediklerinizi seçebilirsiniz.
E-NABIZ ŞİFRESİ NASIL DEĞİŞTİRİLİR?
e-Nabız’ a giriş yaptığınızda, Anasayfada sol tarafta profil fotoğrafının altında yer alan “Düzenle” butonuna tıkladığınızda ekran açılacaktır. Bu menüden hem şifre değişikliği yapabilir hem de tüm profil bilgilerinizi değiştirebilirsiniz.
Kaynak
Sabah Gazetesi Tarihi: 8.8.2018 15:18
Boğaziçi Üniversitesi’nden Dayanıklı Aşı Taşıyıcı Protein Mikrokürecik Teknolojisi
Hastalıkların Moleküler Haritası Çıkarılacak
Bio Türkiye Kongresi
-
Ağız Ve Diş Sağlığı9 sene önceAğzımızın Korkulu Rüyası Aftlar
-
YAŞAM8 sene önce
Çocuk Hakları Bildirgesi
-
Cilt Sağlığı7 sene önceKırışıklık Karşıtı Maskeler
-
Genel Sağlık6 sene önceİlaçlardan daha iyi: Araştırmada, lahana suyunun mide sağlığını destekleyen ve peptik ülserleri tedavi eden bileşikler içerdiğini bulundu
-
Beslenme ve Obezite6 sene önceKuruyemiş ve besleyici: Bağırsak sağlığınız için en iyi kuruyemiş türü hangisidir?
-
Cilt Sağlığı7 sene önce
İNTERTRİGO NEDİR?
-
Genel Sağlık6 sene önceTemiz beslenme: Vejetaryen kilo verme ipuçları
-
Güzellik3 sene önceTarçının Faydaları